Τρίτη 8 Φεβρουαρίου 2011

«Διανοούμενοι και ιστορία».

Διανοούμενοι και ιστορία


Το εύρος και την οξύτητα της κριτικής σκέψης του Καστοριάδη, χάριν συντομίας, μπορούμε να συμπυκνώσουμε στο κεφάλαιο «Διανοούμενοι και ιστορία».
Σε αυτό επισημαίνει την αξιοθρήνητη πλευρά της δραστηριότητας των διανοουμένων, που κυριαρχώντας με το έργο τους στις φαντασιακές σημασίες της κοινωνίας δεν προσέφεραν τίποτα περισσότερο από την νομιμοποίηση των υπαρχουσών εξουσιών. Π.χ. η αποθέωση της πραγματικότητας στο εγελιανό σύστημα (Χέγκελ) “ό,τι είναι πραγματικό είναι ορθολογικό” και από το Νίτσε η “αθωότητα του γίγνεσθαι”.
Υπογραμμίζει χαρακτηριστικά: «Πρέπει κάποτε να τελειώνουμε με αυτό το εκκλησιαστικό, ακαδημαϊκό και λογοτεχνικό σέβας. Πρέπει τελικά να μιλήσουμε για την σύφιλη αυτής της οικογένειας, της οποίας προφανώς τα μισά μέλη πάσχουν από γενικευμένη παράλυση. Πρέπει να πιάσουμε από το αυτί τον θεολόγο, τον εγελιανό, το νιτσεϊκό, τον χαϊντεγκεριανό και να τους οδηγήσουμε στα στρατόπεδα της Κόλυμα, του Άουσβιτς, στα ρώσικα ψυχιατρεία, στις αίθουσες βασανιστηρίων της αργεντινής αστυνομίας και να απαιτήσουμε να μας εξηγήσουν εδώ και τώρα και δίχως υπεκφυγές το νόημα των εκφράσεων “πάσα εξουσία εκ Θεού”, “ό,τι είναι πραγματικό είναι ορθολογικό”, “αθωότητα του γίγνεσθαι” ή “η ψυχή ισοδυναμεί με την παρουσία των πραγμάτων”. Αυτό το φανταστικό αμάλγαμα παρουσιάζεται όταν ο διανοούμενος πετυχαίνει, ύψιστο κατόρθωμα, να συνδέσει την κριτική της πραγματικότητας με την λατρεία της δύναμης και της εξουσίας.»

Εμείς μπορούμε να προσθέσουμε ότι πραγματικός διανοούμενος είναι εκείνος που αντιστέκεται στην λατρεία της εξουσίας, αγωνίζεται για την κοινωνική δικαιοσύνη, αναδεικνύει την γνώση της κοινωνικής απελευθέρωσης, την πρωτοτυπία και την καινοτομία στην ανθρώπινη δημιουργία.
Ο Κ.Κ. δεν υπηρετεί απλά αυτές τις αξίες με το έργο του, αλλά συμβάλλει στην διάγνωση της ιστορίας για να απαλλαχθούμε από την «δουλεία» της παράδοσης στον κόσμο των ιδεών.