"Το ζήτημα είναι από που βλέπει κανείς τον ουρανό. Εγώ τον έχω δει από καταμεσής της θάλασσας."
Τετάρτη 18 Αυγούστου 2010
Me Voy...Φεύγω..
Η Αγάπη είναι πέρα απο τον χώρο...πέρα απο τον χρόνο...
Μονο όσοι έχοουν βιώσει την αγάπη μπορούν να το νοιώσουν...
Να αγαπάς χωρις να είσαι εκει
Να αγαπάς χωρίς να περιμένεις
Να αγαπάς γιατί αγαπάς!
Τρίτη 17 Αυγούστου 2010
Μαρία Νεφέλη
ΤΟ ΑΙΩΝΙΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ
Ότι μια μέρα θα δαγκάσεις μες στο νέο λεμόνι
και θ' αποδεσμεύσεις
τεράστιες ποσότητες ήλιου από μέσα του.
Ότι όλα τα ρεύματα των θαλασσών
άξαφνα φωτισμένα θα σε δείξουν
ν' ανεβάζεις τη θύελλα στο ηθικό επίπεδο.
Ότι και μες στο θάνατό σου πάλι θα 'σαι
σαν το νερό στον ήλιο
που γίνεται ψυχρό από ένστικτο.
Ότι θα κατηχηθείς απ' τα πουλιά
κι ένα φύλλωμα λέξεων θα σε ντύσει
ελληνικά να μοιάζεις αήττητη.
Ότι μια σταλαματιά θ' αποκορυφωθεί
ανεπαίσθητα στα τσίνορά σου
περ' απ' τον πόνο και μετά πολύ το δάκρυ.
Ότι όλη του κόσμου η απονιά θα γίνει πέτρα
ηγεμονικά να καθίσεις
μ' ένα πουλί πειθήνιο στην παλάμη σου.
Ότι μόνη σου τέλος θ' αρμοστείς
αργά στο μεγαλείο
της ανατολής και του ηλιοβασιλέματος.
(από τη "Μαρία Νεφέλη")
Ότι μια μέρα θα δαγκάσεις μες στο νέο λεμόνι
και θ' αποδεσμεύσεις
τεράστιες ποσότητες ήλιου από μέσα του.
Ότι όλα τα ρεύματα των θαλασσών
άξαφνα φωτισμένα θα σε δείξουν
ν' ανεβάζεις τη θύελλα στο ηθικό επίπεδο.
Ότι και μες στο θάνατό σου πάλι θα 'σαι
σαν το νερό στον ήλιο
που γίνεται ψυχρό από ένστικτο.
Ότι θα κατηχηθείς απ' τα πουλιά
κι ένα φύλλωμα λέξεων θα σε ντύσει
ελληνικά να μοιάζεις αήττητη.
Ότι μια σταλαματιά θ' αποκορυφωθεί
ανεπαίσθητα στα τσίνορά σου
περ' απ' τον πόνο και μετά πολύ το δάκρυ.
Ότι όλη του κόσμου η απονιά θα γίνει πέτρα
ηγεμονικά να καθίσεις
μ' ένα πουλί πειθήνιο στην παλάμη σου.
Ότι μόνη σου τέλος θ' αρμοστείς
αργά στο μεγαλείο
της ανατολής και του ηλιοβασιλέματος.
(από τη "Μαρία Νεφέλη")
...... και σα θωριά λοξοδρομάει προς τ' άστρα!
Επτά Νυχτερινά Επτάστιχα
Όλα τα κυπαρίσσια δείχνουνε μεσάνυχτα
Όλα τα δάχτυλα
Σιωπή.
Έξω από τ' ανοιχτό παράθυρο του ονείρου
Σιγά-σιγά ξετυλίγεται
Η εξομολόγηση
Και σα θωριά λοξοδρομάει προς τ' άστρα!
ελύτης
Όλα τα κυπαρίσσια δείχνουνε μεσάνυχτα
Όλα τα δάχτυλα
Σιωπή.
Έξω από τ' ανοιχτό παράθυρο του ονείρου
Σιγά-σιγά ξετυλίγεται
Η εξομολόγηση
Και σα θωριά λοξοδρομάει προς τ' άστρα!
ελύτης
Τα τραγούδια,τοεχω ξαναπεί,εκφράζουν την δεδομένη στιγμή την κατάσταση της ψυχής μου ,το συναίσθημά μου.
Αλλο το εκφράζουν γράφοντας εγώ προτιμώ την μουσική.Νομιζω ότι αγκίζει περισσότερο κόσμο και κυρια αγκίζει αυτους στους οποίους απευθύνομαι...
Ναι μερικά τραγουδια έχουν αποδέκτη ακόμα κι αν δεν τα δει ποτε...υπάρχει εκτος απο μένα κι ενας αποδέκτης.....
Αλλο το εκφράζουν γράφοντας εγώ προτιμώ την μουσική.Νομιζω ότι αγκίζει περισσότερο κόσμο και κυρια αγκίζει αυτους στους οποίους απευθύνομαι...
Ναι μερικά τραγουδια έχουν αποδέκτη ακόμα κι αν δεν τα δει ποτε...υπάρχει εκτος απο μένα κι ενας αποδέκτης.....
Δευτέρα 16 Αυγούστου 2010
Παρασκευή 13 Αυγούστου 2010
Πέμπτη 12 Αυγούστου 2010
Σκοντάφτει στην Χαρά
Σκοντάφτει στην Χαρά
Ποια είναι η διαφορά
Ανάμεσα στη δική σου εμπειρία της Ύπαρξης
Και αυτήν ενός αγίου;
Ο Άγιος ξέρει
Ότι το πνευματικό μονοπάτι
Είναι ένα μεγαλειώδες παιχνίδι σκακιού με τον Θεό
Και ο Αγαπημένος
Μόλις έκανε μια τόσο Φανταστική Κίνηση
Που ο άγιος τώρα συνεχώς
Σκοντάφτει στη Χαρά
Και ξεσπά σε Γέλια
Και λέει: "Παραδίνομαι!"
Ενώ εσύ, αγαπητέ μου,
Φοβάμαι ότι ακόμα νομίζεις
Ότι έχεις χίλιες σοβαρές κινήσεις.
(Shams-ud-din Muhammad)
Το τόξο και τα καθιερωμένα σπάσανε.........
Για κάθε φορά που το ξημέρωμα μαδειάζει τρελη για σενα.....
Η μερα μου σημερα ειναι γήινη και μαρέσει....:)
Τετάρτη 11 Αυγούστου 2010
Δευτέρα 9 Αυγούστου 2010
Καρότο, αυγό ή κόκκος καφέ;
Μια νεαρή γυναίκα πήγε στη μητέρα της και της μίλησε για τη ζωή της και πως τα πράγματα ήταν πολύ δύσκολα για εκείνη.
Δεν ήξερε πως να βελτιώσει την κατάσταση και ήθελε να εγκαταλείψει κάθε προσπάθεια, να τα παρατήσει. Είχε κουραστεί να προσπαθεί και να παλεύει. Της φαινόταν πως μόλις λυνόταν ένα πρόβλημα, ένα άλλο καινούριο προέκυπτε.
Η μητέρα της, λοιπόν, την πήγε στην κουζίνα. Γέμισε τρία δοχεία με νερό και έβαλε το κάθε ένα σε δυνατή φωτιά. Γρήγορα το νερό στα δοχεία άρχισε να βράζει.
Στο πρώτο δοχείο έβαλε καρότα, στο δεύτερο αυγά και στο τελευταίο έβαλε κόκκους καφέ. Τα άφησε λίγο να βράσουν χωρίς να πει ούτε μία λέξη.
Μετά από λίγη ώρα έκλεισε τα μάτια της κουζίνας. Έβγαλε τα καρότα έξω απ' το νερό και τα έβαλε σ'ένα μπολ. Έβγαλε τα αυγά και τα έβαλε σε ένα άλλο μπολ. Μετά τράβηξε τον καφέ απ' τη φωτιά και τον έβαλε σε ένα φλυτζάνι. Γυρνώντας στην κόρη της τη ρώτησε:
- Πες μου τι βλέπεις;
- Καρότα, αυγά και καφέ!, απάντησε η κόρη.
Η μητέρα της την τράβηξε πιο κοντά και της ζήτησε ν' αγγίξει τα καρότα. Το έκανε και παρατήρησε ότι ήταν μαλακά. Μετά η μητέρα ζήτησε απ' την κόρη της να πάρει ένα αυγό και να το σπάσει. Αφού το ξεφλούδισε προσεκτικά, παρατήρησε πως το αυγό ήταν σφιχτό. Στο τέλος η μητέρα ζήτησε απ' την κόρη της να πιεί μια γουλιά καφέ... Η κόρη χαμογέλασε καθώς μύριζε το πλούσιο άρωμά του. Μετά ρώτησε:
- Τι σημαίνουν όλα αυτά, μητέρα;
Η μητέρα τής εξήγησε ότι το καθένα από αυτά τα διαφορετικά αντικείμενα είχει αντιμετωπίσει τις ίδιες συνθήκες, δηλαδή, το βραστό νερό. Το κάθε ένα, όμως, αντέδρασε διαφορετικά.
Το καρότο αρχικά μπήκε στο νερό δυνατό και σκληρό. Εντούτοις, εφόσον τοποθετήθηκε στο βραστό νερό, μαλάκωσε κι έγινε αδύναμο. Το αυγό ήταν εύθραυστο. Το λεπτό εξωτερικό του περίβλημα προστάτευε το υγρό εσωτερικό του, αλλά μετά την τοποθέτηση στο βραστό νερό, το εσωτερικό του σκλήρυνε.
Όμως, οι κόκκοι του καφέ ήταν μοναδικοί. Μετά την τοποθέτησή τους στο βραστό νερό, άλλαξαν το νερό!
Παρασκευή 6 Αυγούστου 2010
Ο Αλάν Κόεν, ενας θεραπευτής που ζει στη Χαβάη, επεξεργάζεται το ίδιο θέμα. Διηγείται ότι στις διαλέξεις του, όταν ρωτά ποιος είναι δυσαρεστημένος με την εργασία του το 70% του ακροατηρίου σηκώνει το χέρι. Ο Κόεν δημιούργησε ένα σύστημα με δώδεκα βήματα, που θα μας βοηθήσουν να ξαναβρούμε την «ευλογία» μας (είναι μαθητής του Campbell) :
1. Πείτε την αλήθεια στον εαυτό σας: χωρίστε ένα φύλλο χαρτί σε δυο στήλες και γράψτε αριστερά τι θα θέλατε πολύ να κάνετε. Στη συνέχεια, γράψτε δεξιά τι κάνετε χωρίς ενθουσιασμό. Γράψτε, σαν να μην υπήρχε περίπτωση να διαβάσει κάποιος ό, τι έχετε μπροστά στα μάτια σας. Μην κατακρίνετε και μην αποδοκιμάσετε τις απαντήσεις σας.
2. Ξεκινήσετε σιγά, σιγά ξεκινήστε όμως: τηλεφωνήστε στο ταξιδιωτικό σας γραφείο, ψάξτε για κάτι που να ταιριάζει στον προϋπολογισμό σας. Πηγαίνετε να δείτε την ταινία που συνέχεια αναβάλλατε. Αγοράστε το βιβλίο που επιθυμούσατε. Να είστε γενναιόδωρος με τον εαυτό σας και θα δείτε ότι ακόμα και αυτά τα μικρά βήματα θα σας κάνουν να νιώσετε πιο ζωντανός.
3. Σταματήστε αργά, σταματήστε όμως: ορισμένα πράγματα εξαντλούν τελείως την ενέργεια σας. Είναι πράγματι, ανάγκη να πάτε στη συνεδρίαση εκείνης της επιτροπής ; Είναι ανάγκη να βοηθήσετε κάποιον, που δεν θέλει να βοηθηθεί; Ο προϊστάμενος σας έχει άραγε το δικαίωμα να απαιτεί, εκτός από την εργασία σας, να παραβρεθείτε και στις ίδιες εορτές μ’ εκείνον ; Αν πάψετε να κάνετε όσα δεν σας ενδιαφέρουν, θα διαπιστώσετε ότι απαιτούσατε από τον εαυτό σας περισσότερα απ’ ότι οι άλλοι πραγματικά ζητούσαν από εσάς.
4. Ανακαλύψετε τα μικρά ταλέντα σας: τι λένε οι άλλοι ότι εσείς κάνετε καλά; Τι κάνετε με όρεξη ακόμη και αν δεν είστε τέλειοι στην εκτέλεση; Αυτά τα μικρά ταλέντα είναι κρυφά μηνύματα από τα άδηλα μεγάλα ταλέντα σας.
5. Ξεκινήστε την επιλογή σας: αν κάτι σας ευχαριστεί, μη διστάζετε. Αν αμφιβάλλετε, κλείστε τα μάτια σας, φανταστείτε ότι πήρατε την επιλογή Α’ και αναλογιστείτε τι τυχόν θα ακολουθούσε. Κάνετε τα ίδια με την επιλογή Β’. Η απόφαση που θα σας φέρει πιο κοντά στη ζωή, θα είναι η σωστή –ακόμη και αν δεν πρόκειται για την εύκολη.
6. Μη βασίζετε τις επιλογές σας σε οικονομικά οφέλη: θα’ ρθούν, αν πραγματικά κάνετε κάτι με ενθουσιασμό. Το ίδιο δοχείο, από τα χέρια ενός αγγειοπλάστη που λατρεύει ό,τι κάνει, ή από τα χέρια ενός ανθρώπου που μισεί την τέχνη του, δεν έχει την ίδια ψυχή. Θα πουληθεί γρήγορα (στην πρώτη περίπτωση) ή θα παραγκωνιστεί (στη δεύτερη).
7. Εμπιστευτείτε τη διαίσθηση σας: η πιο ενδιαφέρουσα δουλεία είναι εκείνη που σας επιτρέπει να είστε δημιουργικός. Ο Αϊνστάιν έλεγε : «Δεν έφτασα στην κατανόηση του Σύμπαντος μόνο με τα Μαθηματικά». Ο Ντεκάρτ, ο πατέρας της λογικής, επεξεργάστηκε τη μέθοδο του με βάση ένα όνειρο που είδε.
8. Μη φοβάστε να αλλάξετε ιδέες: αν σας ενοχλεί που παραμερίσατε μια απόφαση σας, ξανασκεφθείτε την επιλογή σας. Μην αντιστέκεστε σε κάτι που σας ευχαριστεί.
9. Μάθετε να ξεκουράζεστε: μια ημέρα την εβδομάδα, χωρίς να σκέφτεστε τη δουλεία σας και τελικά το υποσυνείδητό σας θα βοηθήσει. Πολλά προβλήματα λύνονται χωρίς τη βοήθεια της λογικής.
10. Αφήστε τα πράγματα να δείχνουν τον πιο χαρούμενο δρόμο: αν παλέψετε υπερβολικά για κάτι χωρίς αποτέλεσμα, να γίνεστε πιο ευέλικτοι και να παραδοθείτε στους δρόμους που σας δείχνει η ζωή. Αυτό δεν θα πει ότι εγκαταλείπετε τη μάχη, ότι τεμπελιάζετε ή ότι παραδίνετε τα πράγματα σε ξένα χέρια, απλώς καταλάβατε ότι η δουλειά με αγάπη χαρίζει δυνάμεις και πότε απελπισία.
11. Διαβάστε τα σημάδια: είναι μια προσωπική γλώσσα δεμένη με τη διαίσθηση, που ακούγεται την κατάλληλη στιγμή. Ακόμη και αν τα σημάδια δείχνουν κατεύθυνση αντίθετη από εκείνη που σχεδιάσατε, ακολουθήστε τα . Πότε πότε θα κάνετε λάθος, είναι όμως ο μόνος τρόπος να μάθετε αυτήν την καινούργια γλώσσα.
12. Τελικά ρισκάρετε ! Οι άνθρωποι που άλλαξαν τον κόσμο, ξεκίνησαν τον δρόμο τους με μια πράξη πίστης. Πίστεψε στη δύναμη των ονείρων σας. Ο Θεός είναι δίκαιος και δεν θα γέμιζε την καρδία σας με μια μη πραγματοποιήσιμη επιθυμία. http://whiteran.blogspot.com/2008_07_01_archive.html
Το τραγούδι του Σείκιλου
Το αρχαιότερο παγκοσμίως γνωστό τραγούδι, του οποίου σώζονται πλήρως και οι στίχοι και η μουσική, περιέχει ένα σαφές και διαχρονικό επικούρειο μήνυμα. Το έγραψε μετά το 200 πx σε επιτύμβια στήλη κάποιος Σείκιλος από τις Τράλλεις της Μικράς Ασίας, μιας μεγαλούπολης στην κοιλάδα του ποταμού Μαίανδρου.
Η στήλη είναι κυλινδρική, έχει ύψος περίπου 40 εκατοστά και περιέχει στην κοινή ελληνική της ελληνιστικής εποχής ένα επίγραμμα δώδεκα λέξεων και ένα μέλος (τραγούδι) δεκαεφτά λέξεων μαζί με τη μουσική του. Στην κορυφή της στήλης, το επίγραμμα αναφέρει τον άνθρωπο που το έγραψε, καθώς και το σκοπό για τον οποίο το έγραψε: ΕΙΚΩΝ Η ΛΙΘΟΣ ΕΙΜΙ. ΤΙΘΗΣΙ ΜΕ ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΝΘΑ ΜΝΗΜΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΣΗΜΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΝ (Εγώ η πέτρα είμαι μια εικόνα. Με έβαλε εδώ ο Σείκιλος σαν διαχρονικό σήμα αθάνατης μνήμης). Στη μέση υπάρχουν οι στίχοι του τραγουδιού μαζί με τα σύμβολα της μελωδίας, η οποία είναι του λεγόμενου φρυγικού τύπου: ΟΣΟΝ ΖΗΣ ΦΑΙΝΟΥ, ΜΗΔΕΝ ΟΛΩΣ ΣΥ ΛΥΠΟΥ. ΠΡΟΣ ΟΛΙΓΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟ ΖΗΝ, ΤΟ ΤΕΛΟΣ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΑΙΤΕΙ (Όσο ζεις λάμψε, καθόλου μη λυπάσαι. Για λίγο διαρκεί η Ζωή, ο χρόνος καθορίζει το τέλος). Στο κάτω μέρος της στήλης αναγράφεται η αφιέρωση ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΥΤΕΡΠΗΙ (Ο Σείκιλος στην Ευτέρπη), αλλά δεν γίνεται κατανοητό εάν πρόκειται για τη σύζυγο, την ερωμένη, τη φίλη, την αδελφή ή την κόρη του, ή και απλώς τη Μούσα της μουσικής. Την τελευταία υπόθεση προσωπικά τη θεωρώ πιθανότερη επειδή δεν αναφέρεται κάποια συγγένεια, όπως συνήθιζαν οι πρόγονοί μας στις επιτύμβιες στήλες.
Είναι ολοφάνερο πως το διαχρονικό μήνυμα της στήλης, που αναφέρει το επίγραμμα, παραδίδεται από το τραγούδι. Το μήνυμα αυτό αντιστοιχεί στο επικούρειο απόφθεγμα «όσο ζούμε πρέπει να χαιρόμαστε όπως οι θεοί» γιατί ο θάνατος είναι το τέλος και δεν υπάρχει συνέχεια. Εμφανώς επικούρεια είναι όλα τα αναφερόμενα συστατικά του μέλους: η ηδονή της ζωής, η αταραξία, καθώς και το τελικό όριο της ζωής, ο θάνατος. Αυτό το διαχρονικό μήνυμα αθάνατης μνήμης πιθανότατα ήθελε να μεταδώσει ο Σείκιλος στους συνανθρώπους του, όπως αργότερα ο άλλος μεγάλος επικούρειος Μικρασιάτης, ο Διογένης Οινοανδεύς, που κατέγραψε τη διδασκαλία του Επίκουρου σε τοίχο της πόλης του για να δείξει το δρόμο της ευτυχίας στις επόμενες γενιές, όπως έγραψε ο ίδιος. Διότι οι αληθινά ευτυχισμένοι άνθρωποι δεν είναι μεμψίμοιροι, φθονεροί και μισάνθρωποι, αλλά θέλουν αυτή τη γλυκύτητα που τους πλημμυρίζει να τη μοιραστούν με τον πονεμένο, τον καταπιεσμένο και το φοβισμένο συνάνθρωπό τους. Ο Επίκουρος, ο πρώτος μεγάλος διαφωτιστής της ανθρωπότητας και ένας από τους ελάχιστους πραγματικά ευτυχισμένους ανθρώπους του καιρού του, έδειξε τον δρόμο της φιλίας, της συμπόνοιας, της επιδίωξης της κοινής ευτυχίας. Και εκείνοι που ακολούθησαν το Δάσκαλο συνέχισαν στον ίδιο δρόμο. Για το λόγο αυτό δεν υπάρχουν στην ιστορία παραδείγματα επικουρείων που κυνήγησαν άλλους ανθρώπους ή συνεργάστηκαν με τυραννικά καθεστώτα για προσωπικά οφέλη.
Όμως, είναι ενδιαφέρον πως, από όσο γνωρίζω, κανείς αρχαιολόγος ή μουσικολόγος ως τώρα δεν έχει συνδέσει την επιτύμβια στήλη του Σείκιλου με την Επικούρεια φιλοσοφία! Η πιο διαδεδομένη άποψη, που προτάθηκε προ εικοσαετίας από τον Αμερικανό καθηγητή Γιον Σόλομον και κυκλοφορεί στους πανεπιστημιακούς κύκλους, είναι ότι ο Σείκιλος έγραψε στην επιτύμβια στήλη κάποιου προσφιλούς του προσώπου, ίσως της συζύγου του, ένα τραγούδι του κρασιού! Για ποιό λόγο το έκανε αυτό ο Σείκιλος δεν το εξηγεί ούτε ο καθηγητής Σόλομον ούτε κανείς άλλος, ίσως γιατί τα νεκροταφεία όλου του κόσμου είναι γεμάτα από...τραγούδια του κρασιού, με διαχρονικά μηνύματα όπως το «ακόμη ένα ποτηράαακι» ή το «παίξτε μου διπλοπενιά και ο μήνας έχει εννιά»... Και δεν πέρασε από το μυαλό κανενός αρχαιομαθούς καθηγητή ότι η μόνη κοσμοθεωρία στην ελληνιστική εποχή που πρέσβευε συγχρόνως και την χαρά της ζωής και το οριστικό τέλος του θανάτου (χωρίς το μύθο της επιβίωσης της ψυχής) ήταν η διδασκαλία του Επίκουρου. Ή μήπως κάποιοι το αντιλήφθηκαν αυτό και το αποσιώπησαν;
Η επιτύμβια στήλη ανακαλύφθηκε το 1883 στην τουρκική πόλη Αϊδίνιο, όπως είναι το σύγχρονο όνομα των αρχαίων Τραλλέων. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής καταστροφής του 1922 η στήλη χάθηκε και πολλά χρόνια αργότερα ξαναβρέθηκε σε έναν κήπο τουρκικού σπιτιού. Η ιδιοκτήτρια του σπιτιού είχε κόψει τη βάση της στήλης για να την χρησιμοποιήσει σαν βάζο για λουλούδια... Σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας στην Κοπεγχάγη, αλλά πιστά αντίγραφά του υπάρχουν σε διάφορα μουσεία. Όταν επισκέφθηκα την Ολλανδία τον περασμένο Μάιο, είδα στο Μουσείο Άλλαρντ Πίερσον του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ ένα από αυτά τα αντίγραφα μαθαίνοντας για πρώτη φορά την ύπαρξη αυτού του μοναδικού μνημείου υψηλού πολιτισμού. Αυτού του σπάνιου συνδυασμού της ομορφιάς της τέχνης με το ρεαλιστικό μήνυμα της χαράς της ζωής και της άφοβης και γενναίας αντιμετώπισης του θανάτου. Γιατί η αληθινή τέχνη, όπως μας απέδειξαν οι αρχαίοι φίλοι μας Σείκιλος και Λουκρήτιος, είναι διαχρονική και μιλάει για τη φύση των πραγμάτων, κατευθείαν στο μυαλό και την καρδιά του ανθρώπου ειλικρινά και
ευχάριστα.
Η στήλη είναι κυλινδρική, έχει ύψος περίπου 40 εκατοστά και περιέχει στην κοινή ελληνική της ελληνιστικής εποχής ένα επίγραμμα δώδεκα λέξεων και ένα μέλος (τραγούδι) δεκαεφτά λέξεων μαζί με τη μουσική του. Στην κορυφή της στήλης, το επίγραμμα αναφέρει τον άνθρωπο που το έγραψε, καθώς και το σκοπό για τον οποίο το έγραψε: ΕΙΚΩΝ Η ΛΙΘΟΣ ΕΙΜΙ. ΤΙΘΗΣΙ ΜΕ ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΝΘΑ ΜΝΗΜΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΣΗΜΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΝ (Εγώ η πέτρα είμαι μια εικόνα. Με έβαλε εδώ ο Σείκιλος σαν διαχρονικό σήμα αθάνατης μνήμης). Στη μέση υπάρχουν οι στίχοι του τραγουδιού μαζί με τα σύμβολα της μελωδίας, η οποία είναι του λεγόμενου φρυγικού τύπου: ΟΣΟΝ ΖΗΣ ΦΑΙΝΟΥ, ΜΗΔΕΝ ΟΛΩΣ ΣΥ ΛΥΠΟΥ. ΠΡΟΣ ΟΛΙΓΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟ ΖΗΝ, ΤΟ ΤΕΛΟΣ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΑΙΤΕΙ (Όσο ζεις λάμψε, καθόλου μη λυπάσαι. Για λίγο διαρκεί η Ζωή, ο χρόνος καθορίζει το τέλος). Στο κάτω μέρος της στήλης αναγράφεται η αφιέρωση ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΥΤΕΡΠΗΙ (Ο Σείκιλος στην Ευτέρπη), αλλά δεν γίνεται κατανοητό εάν πρόκειται για τη σύζυγο, την ερωμένη, τη φίλη, την αδελφή ή την κόρη του, ή και απλώς τη Μούσα της μουσικής. Την τελευταία υπόθεση προσωπικά τη θεωρώ πιθανότερη επειδή δεν αναφέρεται κάποια συγγένεια, όπως συνήθιζαν οι πρόγονοί μας στις επιτύμβιες στήλες.
Είναι ολοφάνερο πως το διαχρονικό μήνυμα της στήλης, που αναφέρει το επίγραμμα, παραδίδεται από το τραγούδι. Το μήνυμα αυτό αντιστοιχεί στο επικούρειο απόφθεγμα «όσο ζούμε πρέπει να χαιρόμαστε όπως οι θεοί» γιατί ο θάνατος είναι το τέλος και δεν υπάρχει συνέχεια. Εμφανώς επικούρεια είναι όλα τα αναφερόμενα συστατικά του μέλους: η ηδονή της ζωής, η αταραξία, καθώς και το τελικό όριο της ζωής, ο θάνατος. Αυτό το διαχρονικό μήνυμα αθάνατης μνήμης πιθανότατα ήθελε να μεταδώσει ο Σείκιλος στους συνανθρώπους του, όπως αργότερα ο άλλος μεγάλος επικούρειος Μικρασιάτης, ο Διογένης Οινοανδεύς, που κατέγραψε τη διδασκαλία του Επίκουρου σε τοίχο της πόλης του για να δείξει το δρόμο της ευτυχίας στις επόμενες γενιές, όπως έγραψε ο ίδιος. Διότι οι αληθινά ευτυχισμένοι άνθρωποι δεν είναι μεμψίμοιροι, φθονεροί και μισάνθρωποι, αλλά θέλουν αυτή τη γλυκύτητα που τους πλημμυρίζει να τη μοιραστούν με τον πονεμένο, τον καταπιεσμένο και το φοβισμένο συνάνθρωπό τους. Ο Επίκουρος, ο πρώτος μεγάλος διαφωτιστής της ανθρωπότητας και ένας από τους ελάχιστους πραγματικά ευτυχισμένους ανθρώπους του καιρού του, έδειξε τον δρόμο της φιλίας, της συμπόνοιας, της επιδίωξης της κοινής ευτυχίας. Και εκείνοι που ακολούθησαν το Δάσκαλο συνέχισαν στον ίδιο δρόμο. Για το λόγο αυτό δεν υπάρχουν στην ιστορία παραδείγματα επικουρείων που κυνήγησαν άλλους ανθρώπους ή συνεργάστηκαν με τυραννικά καθεστώτα για προσωπικά οφέλη.
Όμως, είναι ενδιαφέρον πως, από όσο γνωρίζω, κανείς αρχαιολόγος ή μουσικολόγος ως τώρα δεν έχει συνδέσει την επιτύμβια στήλη του Σείκιλου με την Επικούρεια φιλοσοφία! Η πιο διαδεδομένη άποψη, που προτάθηκε προ εικοσαετίας από τον Αμερικανό καθηγητή Γιον Σόλομον και κυκλοφορεί στους πανεπιστημιακούς κύκλους, είναι ότι ο Σείκιλος έγραψε στην επιτύμβια στήλη κάποιου προσφιλούς του προσώπου, ίσως της συζύγου του, ένα τραγούδι του κρασιού! Για ποιό λόγο το έκανε αυτό ο Σείκιλος δεν το εξηγεί ούτε ο καθηγητής Σόλομον ούτε κανείς άλλος, ίσως γιατί τα νεκροταφεία όλου του κόσμου είναι γεμάτα από...τραγούδια του κρασιού, με διαχρονικά μηνύματα όπως το «ακόμη ένα ποτηράαακι» ή το «παίξτε μου διπλοπενιά και ο μήνας έχει εννιά»... Και δεν πέρασε από το μυαλό κανενός αρχαιομαθούς καθηγητή ότι η μόνη κοσμοθεωρία στην ελληνιστική εποχή που πρέσβευε συγχρόνως και την χαρά της ζωής και το οριστικό τέλος του θανάτου (χωρίς το μύθο της επιβίωσης της ψυχής) ήταν η διδασκαλία του Επίκουρου. Ή μήπως κάποιοι το αντιλήφθηκαν αυτό και το αποσιώπησαν;
Η επιτύμβια στήλη ανακαλύφθηκε το 1883 στην τουρκική πόλη Αϊδίνιο, όπως είναι το σύγχρονο όνομα των αρχαίων Τραλλέων. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής καταστροφής του 1922 η στήλη χάθηκε και πολλά χρόνια αργότερα ξαναβρέθηκε σε έναν κήπο τουρκικού σπιτιού. Η ιδιοκτήτρια του σπιτιού είχε κόψει τη βάση της στήλης για να την χρησιμοποιήσει σαν βάζο για λουλούδια... Σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας στην Κοπεγχάγη, αλλά πιστά αντίγραφά του υπάρχουν σε διάφορα μουσεία. Όταν επισκέφθηκα την Ολλανδία τον περασμένο Μάιο, είδα στο Μουσείο Άλλαρντ Πίερσον του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ ένα από αυτά τα αντίγραφα μαθαίνοντας για πρώτη φορά την ύπαρξη αυτού του μοναδικού μνημείου υψηλού πολιτισμού. Αυτού του σπάνιου συνδυασμού της ομορφιάς της τέχνης με το ρεαλιστικό μήνυμα της χαράς της ζωής και της άφοβης και γενναίας αντιμετώπισης του θανάτου. Γιατί η αληθινή τέχνη, όπως μας απέδειξαν οι αρχαίοι φίλοι μας Σείκιλος και Λουκρήτιος, είναι διαχρονική και μιλάει για τη φύση των πραγμάτων, κατευθείαν στο μυαλό και την καρδιά του ανθρώπου ειλικρινά και
ευχάριστα.
Πέμπτη 5 Αυγούστου 2010
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)